فضیلت نماز اول وقت
بعضی کارها بهتره در وقت خودش انجام بشود .کاری که به وقتش انجام شود ان دلچسب بودنش بیشتر از این است که ان را بگذاریم در وقت و زمان دیگر که شاید دیگر ان اثر خوب و دلچسب را نداشته باشد و چه بسا اصلا ذوق ما را نیاورد مثل یک لیمو شیرین که اگه اون رو پوست کنیم و همان موقع بخوریم شیرین و دلچسب است و به مذاق ما خوش است ولی اگر ان را بگذاریم که بعدا بخوریم تلخ می شود و چه بسا اصلا قابل خوردن نباشد.یکی از کارهای روزانه نماز خواندن است که بر ما واجب است. بهتر است در اول وقت ان را خواند تا مثل لیمو شیرین در اول وقت شیرین و دلچسب باشد و فضیلت نماز اول وقت ، همان زمان نماز خواندن در وقتش است که در اینجا به ان اشاره کرده ایم.
*شناخت وقت فضیلت نماز:
شارع مقدس اسلام ، براى هر نمازى دو وقت قرار داده است : وقت فضیلت ، وقت غیر فضیلت . آیات و روایات سفارش مى کنند که : نماز را در وقت فضیلتش بخوانید. وقت فضیلت هر نماز،مراتبی دارد که قطعا اول وقت آن از ثواب بیشتری برخوردار است. مستحب است انسان تا آنجا که ممکن است بدون عذر شرعی نماز را از اول وقت تأخیر نیندازد،( مگر این که کاری که انجام آن شرعا مقدم بر نماز باشد مانند نجات جان یا مال محترم و یا دادن طلب کاری یا امانت مردم یا تطهیر مسجدی که نجس شده ) مانع شود و همین طور اگر منتظر برپا شدن جماعت باشد تأخیر نماز اشکال ندارد. هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد ثوابش بیشتر است و انتهای وقت فضیلت به شرح زیر است.
*اوقات فضیلت نماز :
۱- وقت فضیلت نماز صبح: از طلوع فجر صادق(اذان صبح) است تا هنگامی که سرخی طرف مشرق آشکار شود(تقریبا تا هنگامی که ستارگان در آسمان پیداست و هوا هنوز روشن نشده است).
ملاک براى شروع در نماز صبح، طلوع فجر است اگر با شروع اذان و یا تمام شدن اذان علم به دخول وقت پیدا شود مى توان نماز را شروع نمود. لکن چون نظر منجمین در تشخیص ساعت دقیق طلوع فجر اختلاف دارد احتیاط آن است که تا چند دقیقه پس از اذان نماز صبح را تأخیر بیاندازیم و ملاک قضا شدن نماز صبح طلوع آفتاب است. بنابراین وقت نماز صبح از اول طلوع فجر تا طلوع آفتاب است.
۲- وقت فضیلت نماز ظهر: از هنگام زوال خورشید(اذان ظهر) است تا وقتی که سایه شاخص(چوب یا میله اى صاف که در زمین مسطح به صورت عمود نصب شود) به اندازه خودش برسد.
وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتى که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است که به اندازه خواندن نماز عصر به مغرب وقت باقى مانده باشد که اگر کسى تا این زمان نماز ظهرش را نخوانده باشد، نماز ظهر او قضا شده و باید اول نماز عصر را بخواند و بعد نماز ظهرش را قضا نماید. و مراد از «مغرب» غایب شدن آفتاب نیست؛ بلکه مراد همان وقت اذان مغرب است؛ یعنى، هنگامى که سرخى طرف مشرق که بعد از غروب پیدا مى شود از بالا سر انسان بگذرد.
۳- وقت فضیلت نماز عصر: از زمانی آغاز می شود که سایه شاخص(چوب یا میله اى صاف که در زمین مسطح به صورت عمود نصب شود)به اندازه خودش برسد(بعد از تمام شدن وقت فضیلت ظهر)و تا هنگامی که سایه به دو برابر خود برسد ادامه دارد حدود ۳:۲۰ ساعت بعد از وقت ظهر.
وقت مخصوص نماز عصر هنگامی است که به اندازه خواندن چهار رکعت به غروب آفتاب باقی باشد و پایان وقت نماز عصر, غروب آفتاب است.
۴- وقت فضیلت نماز مغرب: از هنگام اذان مغرب است تا وقتی که سرخی در آسمان(در ناحیه مغرب) از بین برود( تقریبا تا هنگامی که ستارگان بطور کامل آشکار نشده باشند).
هنگام نماز مغرب از وقتى است که سرخى طرف مشرق (که بعد از غروب آفتاب پیدا مى شود) از بالاى سر انسان بگذرد. هرگاه به اندازه خواندن سه رکعت نماز به طور معمولى گذشت وقت مخصوص به نماز مغرب گذشته و وارد وقت مشترک بین مغرب و عشا مى شود. اگر کسى تا زمانى که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب باقى باشد، نماز مغرب را عمدا نخوانده باشد باید اول نماز عشا و بعد از آن، نماز مغرب را بخواند و اگر کسى به واسطه عذرى نماز مغرب یا نماز عشا را تا نصف شب نخوانده، بنا بر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح بدون این که نیت ادا و قضا کند (یعنى فقط به نیت آنچه بر عهده او بوده است قربة الى اللّه ) به جا آورد.
۵- وقت فضیلت نماز عشا موقعى است که شفق (سرخى طرف مغرب) از بین برود تا «یک سوم» از شب بگذرد. حدود ۲ ساعت بعد از وقت مغرب.
برای شناختن پایان وقت نماز عشا دو روش وجود دارد:
۱- شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب کنند و نصف نمایند, پایان وقت نماز عشا بدست می آید.
۲- یازده ساعت و یک ربع (۱۵/۱۱) بعد از ظهر شرعی آخر وقت نماز عشا است.
توجه :به طور کلی انسان برای خواندن نماز باید یقین به داخل شدن وقت نماز داشته باشد و صرف شنیدن اذان، ملاک نیست. بله، چنانچه با شنیدن اذان مسجد شهر یا رادیو یا تلویزیون یقین به دخول وقت پیدا کنید؛ می توانید با شنیدن الله اکبر، نماز بخوانید؛ ولی بهتر است همیشه چند دقیقه بعد از اذان نماز بخوانید تا به داخل شدن وقت، یقین حاصل کنید.
هر نمازی از نمازهای یومیه اگر ۲۰ دقیقه بعد از اذان خوانده می شود اول وقت و در وقت فضیلت خوانده شده و دارای ثواب خاصی است ولی خود وقت فضیلت هم درجات دارد که اول آن ثواب بیشتری دارد.
**از نظر تأثیرات روحی، روانی و اجتماعی نماز اول وقت می توان امور زیررا نام برد:
الف. عادت دادن شخص به نظم،
ب. وجود نشاط و آمادگی و حضور قلب بیشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقویت کمالات نفسانی،
ج. زمینه سازی جهت برگزاری جماعت های بزرگ و انس و الفت و اتحاد بیشتر مسلمانان.
-توضیح آنکه: وقتی جامعه اسلامی مقید به خواندن نماز در اول وقت باشند، در هر منطقه غالب مردم هم زمان به نماز می ایستند. این مسئله آمادگی آنان را برای جماعت و ایجاد صفوف گسترده و پر جمعیت بیشتر می کند. در حالی که نماز در غیر اول وقت، در بین زمان های مختلف پراکنده می شود و از اجتماع و شکوه عبادی و انس و الفت مؤمنان در مراکز دینی می کاهد.
- امام صادق علیه السلام: فضیلت اوّل وقت نمازبر آخر وقت همچون فضیلت آخرت بر دنیاست.
**تاخیر و سستى در نمازها آثار و پیامدهاى سوئى به همراه دارد از جمله :
۱- تأخیر نماز از اول وقت آن، بدون عذر، موجب محروم ماندن انسان از فیوضات و پاداش هاى آن و عدم استفاده از برکات و آثار نماز اول وقت و تضییع و سبک شمردن نماز است. امام صادق(علیه السلام) فرموده است: کسى که نمازها را بى سبب به تأخیر اندازد و حدود آنها را حفظ نکند، فرشته اى نماز او را سیاه و تاریک به آسمان برد؛ در حالى که نماز با صداى بلند به نمازگزار گوید: مرا ضایع کردى، خداى تو را ضایع کند؛ آن چنان که مرا ضایع کردى.
۲- تأخیر نماز از اول وقت، موجب دورى انسان از رحمت و نظر لطف الهى است. حضرت مهدى(عج) به یکى از مشتاقان دیدارش (زهرى) که به زیارت آن حضرت موفق شده بود، دوبار فرمود: «از رحمت خدا دور است کسى که نماز صبح را چندان تأخیر اندازد تا ستاره ها ناپدید شوند و نماز مغرب را به قدرى تأخیر اندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.»
۳- نخواندن نماز در اول وقت، موجب جرأت و سلطه شیطان بر انسان مى شود. رسول خدا(صلی الله علیه وآله) مى فرماید: «شیطان همیشه از مؤمن مى ترسد، تا زمانى که بر نمازهاى پنجگانه محافظت دارد. اما هنگامى که پنج وقت نماز را ضایع کرد، بر او جرأت پیدا مى کند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد.»
۴- یکى دیگر از آثار شوم سستى در نماز، محشور شدن با افراد دوزخى در قیامت است پیامبر(صلی الله علیه وآله) مى فرماید: «کسى که نمازهاى پنجگانه اش را با طهارت کامل در اول وقت به جا آورد، این نماز در قیامت براى او نور و برهان است و کسى که نمازش را ضایع کند (از جمله اول وقت نخواند)، با فرعون و هامان محشور خواهد شد.»
۵- نخواندن نماز در اول وقت، موجب محروم ماندن انسان از شفاعت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان معصوم است.حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) فرمود: «فرداى قیامت، شفاعت من به کسى که نمازهاى واجب را از اول وقتش به تأخیر افکند، نخواهد رسید.»
